Thực trạng chuyển đổi số của Việt Nam so với các nước Đông Nam Á

Ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, có đến 74% các nhà lãnh đạo khẳng định rằng chuyển đổi số hiện nay là việc bắt buộc phải có để cải thiện hiệu suất và phục hồi hậu Covid-19 (5). Nhìn vào biểu đồ trên, ta có thể thấy ngay thực trạng chuyển đổi số doanh nghiệp Việt Nam so với các nước trong khu vực vẫn đang có sự thua kém khá nhiều. Với chỉ số phương thức thanh toán (là một chỉ số quan trọng để thúc đẩy sự thay đổi nền kinh tế số mới) đang ở mức yếu. Tỷ lệ giao dịch kỹ thuật số chỉ đạt mức 22% thua xa Thái Lan (62%), Malaysia là (76%)…. và chỉ hơn được Lào (12%), Campuchia (1%).

Thực trạng chuyển đổi số trong doanh nghiệp

Năm 2020: Theo Vinasa thì tại Việt Nam, hơn 92% doanh nghiệp đã có sự quan tâm hay thậm chí đã ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên, chỉ có chưa đến 10% trong số họ nhận định rằng việc chuyển đổi số đã thành công và có thể mang lại giá trị trọng yếu cho doanh nghiệp.

Đáng nói hơn, doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam đang chiếm phần đa với 97% nhưng thực trạng đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ chưa đủ điều kiện để chuyển đổi số. 92% doanh nghiệp trong số này chưa có hiểu biết về chuyển đổi số, và 72% chưa biết bắt đầu từ đâu (6).

Năm 2021: Đa phần doanh nghiệp đều ứng dụng các phần mềm, giải pháp hoạt động quản lý đa kênh, bán hàng online, quản trị kênh phân phối.

Cụ thể:
Khoảng 100.000 cửa hàng tại Việt Nam đang sử dụng phần mềm KiotViet cho hoạt động bán hàng và quản lý các kênh bán hàng, con số cũng tương tự với Sapo cũng như các phần mềm hỗ trợ khác như Harvan, Nhanh .v.v.v
Hàng trăm nghìn doanh nghiệp đang trực tiếp kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử như Lazada, Shopee .v.v.v
20% quảng cáo tại Việt Nam đang được chi cho các kênh tiếp thị số (Digital Marketing) gồm Facebook, Google, Tiktok .v.v.v
60% doanh nghiệp đang sử dụng phần mềm kế toán, trong đó 200.000 doanh nghiệp đang sử dụng phần mềm Misa.
Trên 200.000 doanh nghiệp đang sử dụng các phần mềm hóa đơn điện tử
Hầu hết doanh nghiệp trang bị chữ ký số
Đây là các hoạt động thuộc giai đoạn 1: Số hóa số liệu và một phần nhỏ của giai đoạn 2: Số hóa quy trình (Quy trình số dựa trên nền tảng dữ liệu số), tuy nhiên vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Nhiều doanh nghiệp rơi vào “bẫy chuyển đổi số” khi mới áp dụng một phần công nghệ nhưng đã lầm tưởng bản thân đã hoàn thành lộ trình chuyển đổi… Rất ít doanh nghiệp đi đến được tận cùng của chuyển đổi số: Giai đoạn 3 – Chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Thực trạng chuyển đổi số trong doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

Theo báo cáo của Cisco & IDC về mức độ tăng trưởng số của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại châu Á – Thái Bình Dương, chỉ có khoảng 3% doanh nghiệp cho rằng chuyển đổi số chưa thực sự quan trọng trong hoạt động kinh doanh. 62% doanh nghiệp kỳ vọng chuyển đổi số sẽ giúp họ tạo ra sản phẩm, dịch vụ mới. Đáng mừng hơn là 56% doanh nghiệp nhận thấy sự cạnh tranh đang thay đổi và chuyển đổi số đã giúp họ làm được điều này. 

Những con số trên đã chứng tỏ mức độ quan tâm cũng như nhận thức rõ ràng của doanh nghiệp về tầm quan trọng của chuyển đổi số.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là 98% doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn chưa nhận thức được trọn vẹn và đúng đắn về vai trò của chuyển đổi số trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Bởi lẽ chỉ mới 31% doanh nghiệp đang ở bước đầu của chuyển đổi số, 53% đang ở giai đoạn quan sát và chỉ 3% đã hoàn thiện cơ bản quá trình này.

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang đối mặt với những rào cản trong quá trình chuyển đổi kỹ thuật số như thiếu kỹ năng số và nhân lực (17%), thiếu nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh để cho phép chuyển đổi kỹ thuật số (16,7%), thiếu tư duy kỹ thuật số hoặc các thách thức về văn hóa kỹ thuật số trong doanh nghiệp (15,7%) …

Xem thêm 9 mẹo để ứng dụng RPA vào doanh nghiệp hiệu quả

Nhận xét thực trạng chuyển đổi số tại nước ta

Để có cái nhìn chuẩn xác và thấu đáo về chuyển đổi số doanh nghiệp Việt Nam, các nhà quản lý cần chú ý một vài điểm nổi bật như được đề cập đến sau đây.

Ưu điểm

Hiện nay, Việt Nam đang đứng trước những thời cơ rất lớn để bứt phá trong cuộc đua công nghệ để cạnh tranh với các nước trong khu vực cũng giống như trên toàn cầu bao gồm:

- Nâng cao nội tại doanh nghiệp: Đã có sự gia tăng trong nhận thức của các nhà quản lý công ty đối với tầm cần thiết của chuyển đổi số;

- Đa dạng trong các kênh mua bán, tiếp thị; năng lực kết nối nội dung và Áp dụng công nghệ đã được nâng cao,…

- Giúp đỡ từ yếu tố bên ngoài: Các chương trình và kế hoạch chuyển đổi số của Chính phủ giúp đỡ tạo nên môi trường chuyển đổi số cho các tổ chức. Thêm vào đó là hành vi tiêu sử dụng của người Việt đang chuyển biến tích cực và sự phục hồi của các chuỗi cung ứng trên thế giới hậu Covid-19, …

Nhược điểm

Bên cạnh đó, các tổ chức hiện nay cũng đang đối mặt với một vài thiếu sót, làm ngăn cản việc chuyển đổi số toàn diện tại đất nước ta. gồm có một vài điểm như sau:

- Các thành phần như năng lực quản trị nội bộ, cơ cấu tổ chức thiếu sự chuẩn hoá dẫn đến thiếu đồng bộ khi triển khai chuyển đổi số;

- Mức độ hiểu biết về đo đạt dữ liệu, quản lý nguy cơ & an ninh mạng còn ở mức thấp;

- Nguồn nhân lực và các tài nguyên khác để phục vụ việc chuyển đổi số còn thiếu hụt và ít khả năng liên kết.

Các thách thức và rào cản bảo mật trong chuyển đổi số

Trong lúc đang thực hiện thăm dò với các doanh nghiệp Việt Nam ở các quy mô và lĩnh vực ngành nghề không giống nhau trong nền kinh tế, FPT Digital nhận ra một số thách thức chuyển đổi số công ty nước ta bao gồm chông gai về nguồn tiền phục vụ chuyển đổi số, khó khăn trong chỉnh sửa văn hoá tổ chức, chông gai về năng lực triển khai và chông gai về các giải pháp chuyển đổi số.

- Khó khăn về nguồn tài chính doanh nghiệp: khoản chi cho chuyển đổi số tổng thể sẽ cao hơn các khoản chi khác nói chung và lợi ích của chuyển đổi số cũng chưa thể đo được trong ngắn hạn.

- Khó khăn về chỉnh sửa văn hoá tổ chức: Chuyển đổi số dẫn đến sự thay đổi hoàn toàn về nhiệm vụ, phòng ban hoặc thậm chí tái cơ cấu lại tổ chức, văn hoá công ty theo một hướng mới.

- Khó khăn về khả năng triển khai: Nguồn nhân lực triển khai chuyển đổi số của các doanh nghiệp vào thời điểm hiện tại là chưa cao và chưa đáp ứng được sự đổi mới liên tục của công nghệ

- Chông gai về các giải pháp chuyển đổi số: Các nhà lãnh đạo công ty chưa được mang lại đủ nội dung để đưa ra một Lịch trình chuyển đổi số một cách xuyên suốt, dài hơi và ổn với doanh nghiệp.

Xem thêm Ba xu hướng sẽ thúc đẩy tài trợ thương mại vào năm 2023

Nguồn:

Digital FPT

FSI Việt Nam